درماوراء قفقاز چه میگذرد؟ (۷)

نقش سیطرهجویانه ترکیه را چگونه به نحو علمی ارزیابی کنیم (پایان)

دولت روسیه با نزدیکی به ترکیه تلاش میکند مانع شود که این کشور به یک قدرت بلامنازع منطقه بدل شود که برای جبهه جنوبی روسیه خطرناک است. ترکیه حتی نسبت به «جزیره کریمه» ادعای مالکیت دارد. به گفته «اردوغان»، روسیه «در ۱۷۸۳ کریمه را از امپراتوری عثمانی گرفت» و به اظهار نظر سایر مقامات ترکیه نظیر «مسعود حقی»، مشاور «اردوغان» در امور خارجی، که در پخش مستقیم از کانال تلویزیون «خبر» در ترکیه اظهارنظر میکرد، با لحن تهدیدآمیزی بیان داشت: «روسیه از درون متلاشی خواهد شد، ۲۵ میلیون مسلمان در روسیه هستند، ما در گذشته ۱۶ بار با روسیه جنگیدیم، و دوباره خواهیم جنگید، انتقام ما وحشتناک خواهد بود».

البته «مسعود حقی» دول قبل از انقلاب اکتبر را مد نظر دارند که با ترکیه عثمانی جنگیده و گویا خون ترکها را، که «مظلوم» بودهاند، بر زمین ریخته است! به این جهت ترکیه در مسئله اختلافات مربوط به اوکرائین از حکومت فاشیستی حاکم در «کیِف» و سیاست امپریالیستی و توسعهطلبانه اتحادیه اروپا حمایت میکند و همدست اروپا و آمریکا در جنگ داخلی اوکرائین است، ترکیه این حمایت را بر این متکی میسازد که زمانی در چند قرن پیش در آن منطقه نفوذ داشته و از تاتارها، که زبانشان از خانواده زبانهای ترکی است، به عنوان ترکان در کریمه دفاع میکند. داستان ملیگرایی ترکی کم و بیش از سال ۱۸۵۶ و جنگ کریمه با دولت روسیه شروع شد؛ جنگی که دولت عثمانی در آن موفق شد با کمک امپریالیستهای بریتانیا و فرانسه ، دولت روسیه را در آن سوی دریای سیاه و در شبه جزیره کریمه شکست دهد. البته روسها توانستند تصرف اراضی تحت نفوذ خود را از عثمانیها پس بگیرند که این شکست را پانعثمانیسم نو تاکنون هضم نکرده است.

روسیه در عین حال تمام تلاش خویش را بهکارمیبرد که ترکیه را از ناتو جدا کند و جبهه جنوبی ناتو را تضعیف نماید. در این حالت در واقع ناتو به ببر بیدندان بدل خواهد شد. زیرا ترکیه با ۴ صد هزار نظامی، گوشت دم توپ مفیدی برای ناتو محسوب میشود.

حال باید نقش ماجراجویانه ترکیه را، که بازی خطرناک و با نتایج نامعلومی را آغاز کرده است و همه همسایگان خویش را برضد خود شورانده است، در این بستر مورد ارزیابی قرار داد، تا ارزیابی ما همه جانبه گردد، جنبههای گوناگون تضادها و تأثیرات ناگزیر آنها به صورت عینی در نظر گرفته شوند. نوساناتی که در عرصه سیاست و فشارهای گوناگونی، که از جهات متفاوت اعمال میشود، تصویر لحظهای هر وضعیت مشخص را برای ما ترسیم میکند.

البته این ماجراجوئیهای ترکیه همه جا قرین با موفقیت نبوده است؛ ترکیه در سوریه شکست خورد و عثمانی بزرگاش در مرزهای جنوبی متوقف گشت، اشغال ادلب مانند اشغال قبرس دوام نخواهد آورد و وابسته به قدرت فزاینده دولت سوریه است تا ترکیه را سر جای خود بنشاند. در قفقاز جنوبی ترکیه جای پای مهمی بر ضد ایران و برای تأمین منافع خودش باز کرده است ولی در آنجا با مقاومت روسیه، ارمنستان و ایران همراه با فرانسه و آمریکا، که از ارمنستان دفاع میکنند، روبرو شده است و اینطور به نظر میرسد که برنده اصلی در این منطقه روسیه است و نه ترکیه. آمریکا و اروپا با این ماجراجوئی ترکیه، منطقه نفوذ خود را در قفقاز بیشتر از دست میدهند. گرجستان، که مهمترین پایگاه غرب است، وضعیت متزلزلی در آینده پیدا خواهد کرد. شکست این سیاست ماجراجویانه متکی بر پانتورانیسم از هم اکنون محرز است. ترکیه «مسلمان» با اسرائیل صهیونیسم و اشغالگر مناطق مسلماننشین، سر دوستی دارد. البته بر اساس منافع سیاسی روز دلخوریهائی نیز میان آنها پدید میآید که اسرائیل را ترغیب میکند به اِکراد برای مبارزه علیه ترکیه و ایران همه گونه یاری برساند. ولی خود اسرائیل از اینکه ترکیه از فلسطینیها دفاع کند، نگران است و دولتمردان آنها آگاهاند که سیاست عثمانی بزرگ ترکیه شامل تمام مناطق فلسطینینشین و اورشلیم نیز میگردد. اسرائیل با نفوذ ترکیه در سوریه موافق است، ولی با نفوذ ترکیه در دریای مدیترانه مخالفت میکند، زیرا ترکیه را در اکتشافات منابع دریایی رقیب خود میداند. این است که ترکیه با اسرائیل روابط پرنوسانی دارد. از نقش اسرائیل برضد نفوذ ایران در تمام منطقه و در قفقاز جنوبی حمایت میکند و در حقیقت به منزله تاجرعثمانی نقش بده و بستان را با تجار یهودی به عهده گرفته است.

خلقهای منطقه باید به جای دشمنی و ایجاد نفرت بر ضد یکدیگر و برتریجوئی ملی به همبستگی، دوستی، احترام متقابل و رفاقت تکیه کنند و متحداً بر ضد گرایشهای تجزیهطلبانه و استقلالستیزانه و دسیسههای امپریالیستی و صهیونیستی مبارزه کنند. آینده منطقه در گروی این همبستگی و اتحاد است.

برگرفته ازتوفان شـماره 257 مرداد ماه 1400 اوت 2021

ارگان مرکزی حزب کار ایران(توفان)

صفحه حزب کار ایران(توفان) در شبکه جهانی اینترنت

www.toufan.org

نشانی پست الکترونیکی(ایمیل)

toufan@toufan.org

لینک چند وبلاگ حزبی

وبلاگ توفان قاسمی

http://rahetoufan67.blogspot.se/

وبلاگ ظفرسرخ

http://kanonezi.blogspot.se/

وبلاگ کارگر آگاه

http://www.kargareagah.blogspot.se/

سایت کتابخانه اینترنتی توفان

http://toufan.org/ketabkane.htm

سایت آرشیو نشریات توفان

http://toufan.org/nashrie_tofan%20archive.htm

توفان در توییتر

https://twitter.com/toufanhezbkar

توفان در فیسبوک

https://www.facebook.com/hezbekar.toufan.3/

توفان درفیسبوک به زبان انگلیسی

https://www.facebook.com/pli.toufan?fref=ts

توفان درشبکه تلگرام

https://telegram.me/totoufan