آمریکا در پی نجات عربستان سعودی از گرداب (۲)

یکی دیگر از خطاهای استراتژیک عربستان سعودی، درافتادن با قطر بود که متحد ترکیه و اخوانالمسلمین است. عربستان از نزدیکی قطر به ایران، که برای این کشور به علت منابع مشترک گازش با ایران الزامی است، هراس داشت و آنرا در تناقض با سیاست همهجانبه تحریم ایران میدانست. عربستان میخواست با بلندپروازی بیپایه خویش، قطر را که پایگاه نظامی ده هزار سرباز آمریکائی در منطقه نیز هست، وادار کند روابطاش را با ایران قطع کرده و از اوامر عربستان سعودی اطاعت نماید و حتی در این نزاع حمایت «ترامپ» و دامادش «جرالد کوشنر» را نیز کسب کرده بود. محاصره اقتصادی، سیاسی و بازرگانی عربستان سعودی در مورد قطر ثروتمند، که با ایران و ترکیه همکاری میکرد، با شکست مفتضحانه روبرو شد، به طوری که دولت عربستان فرصتطلبانه دست دوستی به سمت قطر دراز کرده است تا روابط خودش را با آنها بهبود بخشد. شواهد نشان میدهد که نه تنها این نزدیکی عمیق نیست، بلکه قطر با شک و تردید به این همسایه دیوار به دیوار خویش نگاه میکند. آنها با بیشرمی کشور قطر را متهم کردند که از تروریسم داعش دفاع میکند و میخواستند تمام جنایتی را که خود با همکاری قطر در سوریه مرتکب شده بودند، تنها به پای قطر بنویسند که مانند تف سر بالا به صورت خود «محمد بن سلمان» نیز نشست.

این سیاست «محمد بن سلمان»، که امارات متحده عربی، بحرین، کویت و.. را با فشار و تهدید به محاصره و تحریم قطر کشانید، در عمل منجر به آن شد که از شورای همکاری خلیج (فارس) که آن را بر ضد ایران ساخته بودند، چیزی باقی نماند.

قتل «خاشقجی» یکی دیگر از اشتباهات «محمد بن سلمان» است که تحمل انتقاد را ندارد. «خاشقجی» از شبکه گسترده ارتباطی مهمی در آمریکا به ویژه با سیاستمداران با نفوذ دموکرات برخوردار بود و مقالاتاش در مورد عربستان سعودی منبع اطلاعاتی سیاستمداران به شمار میرفت. وی متحدان زیادی به ویژه در میان حزب دموکرات آمریکا داشت.

در این زمینه دولت جدید آمریکا برای تسکین افکار عمومی و پردهپوشی سکوتاش در جریان قتل فجیع خبرنگار و سیاستمدار سعودی «جمال خاشقجی» به تبلیغات وسیعی دست زد. مشاور امنیت ملی آمریکا به نقل از شبکه تلویزیونی «سی ان ان»، اظهار داشت:

«دولت بایدن در حال بررسی ... پرونده قتل جمال خاشقجی و انتشار گزارش غیرمحرمانهای درباره این قتل وحشیانه است.

جیک سالیوان در بخشی از گفتگوی اختصاصی با این شبکه به تشریح برنامههای دولت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در خصوص ... عربستان سعودی پرداخت.

مجری برنامه پرسید: «آیا میتوانم از شما درباره عربستان سعودی سوال بپرسم، زیرا شاهد آن هستیم که رئیس جمهور بایدن، روابط را مبتنی بر شرایط کرده است و از این سخن گفته است که فروش تسلیحات (به عربستان) را کاهش دهد. او مطالبی درباره جنگ یمن و امثال آن نیز بیان کرده است. دولت بایدن و دستگاههای اطلاعاتی آمریکا میخواهند گزارشی درباره قتل جمال خاشقجی منتشر کنند. آیا این اتفاق در هفته آینده رخ خواهد داد؟ به نظر شما، انتشار این گزارش چه تاثیری خواهد داشت؟»

جیک سالیوان در پاسخ گفت: «کنگره قانونی تصویب کرده و براساس آن دولت را ملزم کرده است نسخهای از ردهبندی خارج شده درباره گزارش مذکور منتشر کند که درباره پاسخگوکردن عوامل قتل وحشیانه و بیرحمانه جمال خاشقجی است. ما قصد داریم به این الزام پایبند باشیم و این کار را به زودی انجام دهیم. نمیتوانم تاریخ دقیقی برای این کار اعلام کنم. اما این گزارش در آیندهای نه چندان دور آماده خواهد شد و به کنگره فرستاده خواهد شد. ما به همراه این گزارش خود پاسخهایی نیز منتشر خواهیم کرد برای این که اطمینان حاصل کنیم عوامل این قتل پاسخگو شوند».

مجری برنامه پرسید: «آیا شما پیش بینی میکنید که در این گزارش به صورت قطعی گفته شود که ولیعهد عربستان دستور این کار را داده است؟»

جیک سالیوان در پاسخ گفت: من نمیخواهم با پاسخهایم شما را ناامید کنم، اما در این خصوص نیز باید بگویم که نمیتوانم تا قبل از طی فرآیند دستگاههای اطلاعاتی برای انتشار نسخه غیرمحرمانه این گزارش و مشخص شدن پاسخ نهایی، نظری بدهم».

نفس طرح پرونده قتل فجیع «جمال خاشقجی» در کنگره آمریکا بر اساس گزارش سازمان سیا، که مسلماً بحثهای بسیاری را در مطبوعات به دنبال داشته که به «حیثیت» عربستان سعودی و به ویژه «محمد بن ارّه» صدمه میزند و مسئولیت این قتل هر چند «سرخود» بوده باشد، با حسابی انجام شده که «محمد بن سلمان» در زمان «ترامپ» برای خود باز کرده بوده است و میدانسته که مورد فشار آمریکا قرار نخواهد گرفت. حال « جو بایدن» میخواهد از نقش معنوی دولت آمریکا در حمایت از کشتن «جمال خاشقجی» با دست متحدان پایدارش تا حد امکان بکاهد و از دولت آمریکا سلب مسئولیت کند.

یکی دیگر از اشتباهات عربستان سعودی کمکهای مالی فراوانی بود که به کمیته انتخاباتی «دونالد ترامپ» کرد تا از انتخاب «جو بایدن» جلوگیری نماید. انتخاب «ترامپ» منافع منطقهای عربستان سعودی و اسرائیل را که دو متحد آمریکا در منطقه بودند و هستند به بهترین وجهی تأمین میکرد. دولت «ترامپ» دست اسرائیل و عربستان را در اقدامات خود باز گذارده بود، مشروط بر اینکه جیب دامادش را پر کرده و منافع خصوصی خانواده «ترامپ» را در نظر گیرند و در این عرصه عربستان سعودی میتواست به بلندپروازیهای خویش بدون حدشناسی و واقعبینی ادامه دهد.

انعقاد قرارداد صلح، که با رضایت عربستان سعودی میان اسرائیل و امارات و بحرین بسته شده است، به ثبات منطقه یاری نمیرساند، زیرا همه خلقهای منطقه صرفنظر از دولتمردان خودفروخته این ممالک، اسرائیل را قدرت غاصب به حساب میآورند. این پیمان صلحها شکستنی هستند. این پیمان صلح حداقل به دو دلیل خود عربستان را در وضعیت بدی قرار میدهد. یکی اینکه نسل قدیم سعودیها از جمله خود پدر «محمد بن سلمان» با این صلح پوشالی به این دلیل مخالف است که این صلح با رضایت مردم فلسطین نبوده و نظر آنها را تأمین نمیکند. و این عدم رضایت فلسطینیها از جنبه معنوی و اخلاقی و به ویژه از جنبه آگاهی و حافظه تاریخی ریشههای بسیار عمیق در جوامع مسلمان و به ویژه مردم عرب دارد. نقض حقوق فلسطینیان با روان اجتماعی و احساسات اعراب در مغایرت کامل قرار دارد. «محمد بن سلمانِ» پُرمدعا و بیتجربه نسبت به این قدرت «نامرئی» اجتماعی بیتوجه است و تحقق اراده خود را برای پیشرفت هر اقدامی کافی میداند. دوم اینکه یکی از اختلافات ایران با عربستان سعودی در عرصه نظری بر سر این بود که ایران مشروعیت سران عربستان سعودی را به عنوان کلیدداران مکانهای مقدس اسلامی نظیر مسجدالحرام در مکه و مسجدالنبی در مدینه به زیر پرسش میکشیدند و سعودیها به این مشروعیت خویش، که تبلیغ آنرا میکردند، افتخار نموده و بر آن تکیه میکردند. این مشروعیت برای مردم مسلمان عربستان سعودی جنبه حیاتی دارد.

آنها خود را خادمالحرمینالشریفین میدانند، که لفظی تاریخی و لقبی احترامآمیز، به معنای محافظ یا کلیددار دو مسجد از مقدسترین مساجد اسلامی، مسجدالحرام در مکه و مسجدالنّبی در مدینه است. پادشاهان آلسعود، به صورت رسمی و در مکاتبات اداری با این لقب خطاب میشوند. فراموش نکنیم که سومین مسجد مقدس برای مسلمانان در کنار دو مسجد قبلی مسجدالاقصی در بیتالمقدس است که همواره مورد مناقشه فلسطینیها با صهیونیستهاست. در صورتی که به هر علت بر سر بیتالمقدس و در رابطه با آن مسجدالاقصی میان اردنیها با اسرائیل، و یا میان فلسطینیها با اسرائیلیها درگیری ایجاد گردد، عربستان سعودی به عنوان محافظالحرمینالشریفه نمیتواند موضع اتخاذ نکند و سخن آخر را در مقابل مسلمانان بر زبان نیاورد و نگوید چه کسی مجاز به بیان حرف آخر است. و این فقط در حالتی صادق است که قرارداد صلحی با اسرائیل بسته نشده باشد که در آن صورت مسئله مشروعیت آنها به عنوان کلیددار اماکن مقدس اسلامی در میان مردم به زیر پرسش میرود، زیرا سرنوشت مسجدالاقصی در بلاتکلیفی خواهد ماند.

ترس از ایران در منطقه آنچنان عربستان سعودی را به سرگیجه دچار کرده است که از اشتباهی به اشتباه دیگر فرومیغلتد و متحدان متزلزل خود را نیز به گرداب سقوط میکشاند. «محمد بن سلمان» در سیاست فقط تا سر بینی خود را میبیند.

این وضعیتی است که امروز در منطقه به وجود آمده و خطرات بسیاری برای ثبات منطقه و حفظ منافع آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی دارد. عربستان سعودی به گرداب سهمناکی گام گذارده است که با نیروی خودش ممکن نیست بتواند از این مهلکه جان سالم به در ببرد. «جو بایدن» نیز اینرا میداند و تلاشهای اخیر وی در مورد سیاست «جدیدش» نسبت به عربستان سعودی نجات عربستان است. زیرا شکست مفتضحانه سعودیها محرز است و کشور ورشکسته سیاسی سعودی مسلماً نخواهد توانست به خریدهای تسلیحاتی و سودآور برای غرب ادامه دهد. اگر این عقبنشینی با سیاست و درایت امپریالیستی صورت نگیرد، نه تنها پایههای قدرت عربستان سعودی در کشورش، که با سدی از نارضائیان نیز روبروست، متزلزل میشود، بلکه جبهه جنوبی اسرائیل نیز تضعیف شده، تروریسم بینالملل ضربه خورده و قدرت ایران در منطقه افزایش مییاید. دخالت آمریکا در یمن با هر صحنهسازی، که صورت بگیرد، در خدمت حفظ اسرائیل، عربستان سعودی و تضعیف ایران است. رویدادهای اخیر منطقه و اتخاذ سیاستهای «بایدن» را در مورد عربستان باید از این منظر نگاه کرد. البته دموکراتهای آمریکا گناه «محمد بن سلمان» را برای کمکهای فراواناش به خاطر انتخاب مجدد «ترامپ» بر وی نخواهند بخشید و وی را مسلماً به شدت گوشمالی خواهند داد. ولی گوشمالی «محمد بن سلمان» گوشمالی عربستان سعودی نیست. چاقو دسته خودش را نمیبرد. ادامه دارد

نقل از توفان ارگان مرکزی حزب کارایران شماره 258 شهریور ماه 1400 خورشیدی

www.toufan.org

لینک چند وبلاگ حزبی

وبلاگ توفان قاسمی

http://rahetoufan67.blogspot.se/

وبلاگ ظفرسرخ

http://kanonezi.blogspot.se/

وبلاگ کارگر آگاه

http://www.kargareagah.blogspot.se/

سایت کتابخانه اینترنتی توفان

http://toufan.org/ketabkane.htm

سایت آرشیو نشریات توفان

http://toufan.org/nashrie_tofan%20archive.htm

توفان در توییتر

https://twitter.com/toufanhezbkar

توفان در فیسبوک

https://www.facebook.com/hezbekar.toufan.3/

توفان درفیسبوک به زبان انگلیسی

https://www.facebook.com/pli.toufan?fref=ts

توفان درشبکه تلگرام

https://telegram.me/totoufan